Hướng dẫn dành cho người mới tự học tiếng Nhật

Hướng dẫn dành cho
người mới tự học tiếng Nhật

Đầu tiên phải nói luôn, đó là tiếng Nhật là một ngôn ngữ khá khó học với người Việt Nam. Tại sao ư? Có vài lí do chính cho việc này như:

• Bảng chữ cái hoàn toàn khác. Việc phải ghi nhớ một thứ không có chút gì liên hệ được với những điều quen thuộc hằng ngày cảm giác có lẽ cũng tương tự khi bị ném xuống một cái hồ mà chẳng có gì để bám vào. Tất cả những gì bạn có thể làm là nhìn chằm chằm vào nó, dùng đủ phương pháp khác nhau và cố ịn nó vào đầu. Không biết với người khác thì thế nào nhưng vào ngày đầu tiên học tiếng Nhật, mình đã cảm thấy hoang mang, chới với như vậy đó.
  .
• Ngữ pháp ngược hẳn với tiếng Việt và cách dạy/học khá "vụn". Sau khi não bộ nhai nuốt được hai bảng chữ cái căn bản là hiragana và katakana thì ngữ pháp sẽ là thứ tiếp theo mà người học tiếng Nhật phải đương đầu. Kiểu ngữ pháp mà bổ ngữ đứng trước từ được bổ nghĩa, tân ngữ đứng trước động từ này thực sự sẽ khiến bạn rối tung cả lên, nhất là trong những tình huống cần phản ứng nhanh như giao tiếp chẳng hạn. Cách dạy/học ngữ pháp của tiếng Nhật lại càng khiến nó trở nên phức tạp hơn, nhưng may mắn là bạn sẽ chưa phải trải nghiệm điều này nhiều ở giai đoạn đầu học tiếng đâu, đừng lo (từ N3 trở lên cơ).
  .
• Nhiều kanji. Vụ này thì hẳn quá nổi tiếng rồi, hầu như ai cũng kêu cả. Nếu tiếng Việt chỉ có 29 chữ ghép đi ghép lại ra từ, mỗi chữ chỉ có một cách đọc duy nhất, thì tiếng Nhật ngoài hai bảng chữ cái kana viết sao đọc vậy, còn có hệ thống kanji với tầm 2000 chữ đổ lên (2000 là mức tối thiểu cần nhớ để có thể gọi là thông thạo tiếng Nhật). 2000 - một con số không hề nhỏ chút nào, đã thế 2000 chữ này lại không phải chỉ có một cách đọc. Mỗi chữ này, tuỳ vào cách ghép thành từ, có thể có từ hai cho đến hàng chục cách đọc khác nhau, và như mọi khi, bạn chẳng thể làm gì hơn ngoài cố mà học thuộc tất cả, vậy thôi.

Tuy nhiên, biết thêm một ngoại ngữ không bao giờ là chuyện vô ích cả. Nó không chỉ giúp bạn có thêm cơ hội việc làm, tăng thu nhập,... mà còn như mở ra một chân trời mới, nơi bạn có thể tiếp cận được với rất nhiều thứ hay ho mà nếu mù tiếng, bạn sẽ không thể chạm tới được. Vậy nên nếu đã sẵn sàng đương đầu với tất cả những điều trên thì học thôi!

Lưu ý: Bài viết này chủ yếu nhắm đến đối tượng là những bạn có dự định tự học tiếng Nhật. Nếu bạn đã, đang và dự kiến học tiếng Nhật bài bản tại trường lớp thì tốt nhất là bám sát theo lời thầy cô dạy bạn.

Bạn cần những gì để học tiếng Nhật

Dụng cụ học tập

Bút chì 2B hoặc HB​

Với một người mới bắt đầu luyện viết chữ Nhật, bút chì sẽ giúp bạn rèn chữ tốt hơn bút bi nhiều, chưa kể cũng dễ tẩy xoá khi lỡ viết sai. Nhưng lí do chính cho lời khuyên này đó là khác với Việt Nam, ở Nhật, học sinh khi học trong nhà trường cũng như khi làm các bài thi, cả trắc nghiệm lẫn tự luận, đều toàn sử dụng bút chì. Vậy nên đây coi như là một bài tập làm quen cho mọi người đi.

Tẩy​

Hiển nhiên rồi.

Vở​

Tuy không bắt buộc, nhưng nếu được, mọi người nên sắm một cuốn vở có kẻ ô, ô li hoặc ô chuyên để viết chữ Nhật/Trung/Hàn đều được. Những cuốn vở này có thể giúp mọi người luyện viết chữ đều đẹp hơn. Cá nhân mình thấy viết chữ đẹp với tiếng Nhật khá quan trọng, nhất là khi học lên cao hơn và bắt gặp những chữ có tới hàng chục nét. Cứ quen tay rồi viết xấu mấy chữ như thế thì chỉ tổ hại mắt hại não khi đọc lại thôi.

Giáo trình

Giáo trình Minna no Nihongo (Tiếng Nhật cho mọi người)​

Thị trường sách học tiếng Nhật ở Việt Nam hiện tại khá phong phú. Chỉ cần ra một nhà sách to to chút là bạn có thể thấy la liệt những đầu sách khác nhau, đặc biệt là cho người mới. Nhưng trong số đó, bài bản, đầy đủ nhất theo mình đánh giá thì chỉ có bộ này.

Bộ này gồm 4 cuốn chính, chia thành 2 tập là Sơ cấp 1 và Sơ cấp 2, mỗi tập 2 quyển là Bản tiếng Nhật (chỉ gồm các bài tập làm quen, bằng tiếng Nhật hoàn toàn) và Bản dịch + ngữ pháp (dịch + tổng hợp từ vựng và ngữ pháp xuất hiện trong bản tiếng Nhật, có kèm giải thích chi tiết), đính kèm đĩa nghe hoặc QR Code để tải file MP3. Ngoài ra còn có vài cuốn phụ như Viết - Nhớ Các Mẫu Câu, Tổng Hợp Các Bài Tập Chủ Điểm, Hán Tự,... nhưng không nhất thiết phải mua, tuỳ bạn thấy mình tự học với 4 cuốn chính kia đã đủ chưa mà mua thêm.

Về nơi mua, Tiki, Fahasa, các nhà sách lớn giờ đều có bán cả, nhưng hãy chắc chắn là bạn đang mua bản của NXB Trẻ, có bản quyền đàng hoàng. Hồi mình mới học, do còn ngố, mà sách tiếng Nhật khi ấy cũng chưa thực sự phổ biến, được giáo viên dặn thì le te ra ngoài mua, vớ nhầm ngay bản lậu in mờ toẹt, đĩa còn lỗi.

Từ điển

App Mazii trên điện thoại hoặc website Mazii.vn trên máy tính​

Ứng dụng từ điển tiếng Nhật phổ biến nhất hiện này, với ti tỉ chức năng khác nhau, từ tra cứu từ vựng thông thường (cho phép tra bằng chữ viết tay) cho tới tra ngữ pháp, flashcard học từ vựng/ngữ pháp theo từng cấp độ,...

Ưu điểm:

• Số lượng từ vựng lớn.
  .
• Cho phép tra cứu bằng chữ viết tay, tức bạn bật chế độ viết tay lên rồi quẹt quẹt nét vào là nó cũng nhận diện chữ và dịch cho bạn được. Cái này rất quan trọng, vì nếu bạn bắt gặp một chữ mới toe, không biết phải đọc thế nào thì đây gần như là cách duy nhất để tra. Từ điển giấy không tra được kiểu này nên bất tiện hơn nhiều.
  .
• Có khả năng tự phân tích, chuyển động từ/tính từ đã biến đổi về nguyên dạng, kiểu bạn nhập vào động từ thể quá khứ, nó sẽ trả lại bạn kết quả là từ gốc luôn.
  .
• Cho phép người dùng để lại bình luận. Đây chắc là một trong những phần hay nhất, bởi app về cơ bản cũng chỉ là tự động tổng hợp bản dịch từ nhiều nguồn khác nhau, một số từ thậm chí còn được cho vào google dịch để dịch nghĩa nên có thể sai sót, khó hiểu. Những lúc như thế thì bình luận của những người đi trước chính là cứu cánh. Có người sẽ dịch ra giúp, có người thì đưa thêm ví dụ, có người sẽ chỉ ra sai sót của app và người dùng khác,... Mọi người cũng có thể vote cho bình luận mà họ thấy có ích nữa, nên tính tham khảo cao.
  .
• Và còn nhiều ưu điểm khác.

Nhược điểm:

• Nhiều sai sót. Như đã nói ở trên, app chỉ tự động tổng hợp bản dịch từ nhiều nguồn, bao gồm cả google dịch nên không tránh khỏi sai sót. Kiểu sai sót này không chỉ xuất hiện ở Mazii mà còn ở gần như mọi app tiếng Nhật hiện nay, thậm chí cả từ điển giấy cũng la liệt, vậy nên là... Hãy tỉnh táo khi sử dụng, và tích cực đọc phần bình luận bên dưới mỗi mục từ. Nếu từ nào lạ quá và không thấy ai bình luận bên dưới thì bạn nên chịu khó tra từ điển Nhật - Nhật trước khi sử dụng.
  .
• Nặng, lag,... Cứ dùng một thời gian là phải xoá cache, xoá lịch sử dịch, không là đơ khủng khiếp.
  .
• Nhiều quảng cáo, cứ dùng vài phút là lại có quảng cáo nhảy lên. Có thể giải quyết vấn đề này bằng cách mua VIP, hoặc đơn giản hơn là chủ động ngồi xem quảng cáo để lấy VIP. Mình hay dùng cách hai, cứ lúc ngồi xem phim ấy thì bấm cho nó chạy quảng cáo thả ga đi, đến khi xem xong là cũng đủ lấy VIP cả tuần hoặc hơn rồi.

Từ điển Nhật - Việt (Nguyễn Văn Khang chủ biên)​

Nếu không nhầm thì hình như đây là quyển từ điển duy nhất trên thị trường sắp xếp các từ dựa theo kanji chứ không phải theo cách đọc. Nói thật là với một người mới thì việc tra từ điển dựa theo cách đọc gần như là chuyện không thể, vì đố bạn nhìn cái đám chữ kanji lạ hoắc đó mà bật ngay ra được nó đọc như thế nào đấy. Ngoài ra, cuốn này cũng giúp bạn có một cái nhìn tổng quan về kanji, mà ở đây là 1945 chữ cơ bản được dạy cho học sinh phổ thông Nhật Bản - lượng kanji tối thiểu bạn cần nhớ để gọi là thông thạo tiếng Nhật. Tuy nhiên, quyển từ điển này vẫn thỉnh thoảng có sai sót trong cách đọc và giải nghĩa từ, nên là như Mazii, hãy cẩn thận tra lại từ bằng nguồn khác trước khi sử dụng.

Bạn có thể mua cuốn này trên Tiki, Fahasa,... cũng như một số nhà sách lớn nếu có. Cuốn mình có ở nhà là của Nhà xuất bản Văn hoá Sài Gòn, nhưng thấy trên mạng có cả Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, Nhà xuất bản Thời Đại,... không biết có khác biệt gì không.

Từ điển Mẫu câu tiếng Nhật (Nhóm Jammassy biên soạn)​

Cuốn từ điển đầy đủ nhất, chi tiết nhất, chuẩn xác nhất về ngữ pháp tiếng Nhật. Dùng phải nói là sướng thôi rồi, trừ việc chỉ cần nhìn nó là bạn đủ hiểu tại sao mình lại bảo học ngữ pháp tiếng Nhật khó. Nếu bạn có ý định gắn bó lâu dài với tiếng Nhật thì mình nghĩ đây là cuốn từ điển nên mua. Có điều cuốn này có vẻ khá hiếm? Mình vừa thử tìm trên Tiki và Fahasa thì đều không có, trên shopee thì mình không chắc lắm về độ tin cậy nên là...

Các từ điển giấy khác​

Bên trên là hai cuốn từ điển giấy duy nhất mà mình nghĩ là mọi người nên có, bởi tính độc nhất vô nhị, dễ sử dụng của chúng. Còn những từ điển giấy khác, đặc biệt là kiểu kinh điển dạng "từ: giải nghĩa" được sắp xếp theo cách đọc thì sự thật đáng buồn là trong suốt 7 năm học tiếng Nhật, dù đã dùng cũng như sở hữu nhiều cuốn khác nhau (hiện tại, dù đã cho đi kha khá thì mình 3 cuốn kiểu này ở nhà), nhưng mình vẫn chẳng thấy cuốn nào ra hồn cả. Nội việc chúng sắp xếp các từ theo cách đọc thôi cũng đã là quá khó sử dụng cho người tra rồi, lại còn sai sót la liệt, và hiển nhiên là không có chỗ bình luận để người khác vào chỉ lỗi sai, nên dùng không cẩn thận lại hố như chơi. Do đó, trừ phi bạn cần làm việc gì đó bắt buộc sử dụng từ điển giấy, còn không thì thôi, đừng mua cho phí tiền.

Một vài app và website hỗ trợ việc học tiếng Nhật

Duolingo​

App học ngoại ngữ cực kì nổi tiếng. Ưu điểm của nó là học như chơi vậy, cực kì nhẹ nhàng nên rất phù hợp với những ai muốn thử nghiệm, mỗi ngày tranh thủ học một chút. Còn nhược điểm thì là chương trình học quá nhẹ và chậm, phần giảng giải cũng sơ sài, nên nếu bạn muốn nghiêm túc học tiếng Nhật thì đừng học theo nó. Một số app khác tương tự như Memrise,... cũng vậy luôn.

Anki và AnkiApp​

Đây là tên hai app khác nhau, nhưng về chức năng thì đại khái giống nhau: Cho phép người dùng tải hoặc tự tạo các bộ flashcard. Cái này khá có ích cho việc học từ vựng, cứ lúc nào rảnh rảnh thì tranh thủ mở ra xem vài từ, riết rồi cũng nhớ được nhiều lắm. Đặc biệt với tiếng Nhật, họ còn tạo sẵn bộ flashcard hiragana, katakana rồi, bạn chỉ việc tải về và học thôi. Nếu không nhầm thì Anki là app trả phí thì phải, còn AnkiApp thì miễn phí, mọi người có thể lên appstore hoặc Google Play tải về dùng. Hai app này cũng có cả bản web dành cho ai muốn dùng trên máy tính.

HiNative​

App cho phép bạn đặt câu hỏi về ngôn ngữ mình đang học và nhận lại câu trả lời từ chính người bản xứ. Tính tham khảo rất cao, nhưng do số lượng câu hỏi về tiếng Nhật rất nhiều nên có khả năng câu hỏi của bạn sẽ bị trôi đến miền cực lạc luôn mà chả có ai thèm ngó. Nhưng đừng vội buồn, tốt nhất là trước khi đặt câu hỏi, bạn hãy thử tìm kiếm xem đã có ai từng hỏi giống mình chưa và vào đó xem ké câu trả lời, vậy nhanh hơn đó.

Các website từ điển Nhật - Nhật​

Đôi lúc, khi gặp phải từ quá khó hiểu mà đã tra từ điển Nhật - Việt nhưng vẫn bán tín bán nghi, bạn sẽ buộc phải dùng đến đám này (kết hợp Google Dịch nếu cần):

https://www.weblio.jp/
https://kotobank.jp/
https://dictionary.goo.ne.jp/​

Website trắc nghiệm tiếng Nhật miễn phí​

Nhiều bài kiểm tra khác nhau ở đủ các cấp độ, hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên đây là website tiếng Anh nên bạn cũng sẽ cần vốn tiếng Anh nhất định để sử dụng hiệu quả: https://japanesetest4you.com/

 

Xí post để update

 

xí post để update